ΕΛ.Ι.Ε.Κ.

ΕΛΠΙΔΑ ΣΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ ΤΟΥ ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΥ

Ο καρκίνος δεν κατέχει πια τον τίτλο της «επάρατης νόσου».

Τα τελευταία 30-40 χρόνια η θνησιμότητα μειώνεται κατά περίπου 1% τον χρόνο στις ανεπτυγμένες χώρες. Ενώ παλιότερα χάναμε τον έναν στους δύο ασθενείς, σήμερα γίνονται καλά περισσότεροι από δύο στους τρεις. Παντού έχουμε μικρή ή μεγάλη πρόοδο.

Τον καρκίνο του μαστού, ο οποίος παλιά κόστιζε τη ζωή σε περισσότερες από μία στις δύο ασθενείς, πλέον τον ξεπερνούν οι δύο στις τρεις γυναίκες. Στον μεταστατικό καρκίνο του πνεύμονα, ακόμα και στον καρκίνο του παγκρέατος, που κάποτε λέγαμε ότι η επιβίωση είναι θέμα μηνών, έχουμε πλέον ασθενείς που ζουν χρόνια με αυτόν. Στον καρκίνο του νεφρού, του παχέος εντέρου ,του ουροποιογεννητικού συστήματος αντρών και γυναικών, οι καινοτόμες θεραπείες χαρίζουν πολλά χρόνια ζωής σε πολλούς πάσχοντες.

Οι θετικές εξελίξεις στον πόλεμο κατά του καρκίνου αναμένεται να πολλαπλασιασθούν τα επόμενα 5-10 χρόνια, με αιχμή τους συνδυασμούς κλασικών θεραπειών (χειρουργική, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία) με καινοτόμες θεραπείες (ανοσοθεραπεία, χρήση μικρών βιομορίων αντικαρκινικής δράσης, μονοκλωνικά αντισώματα, κυτταρικές θεραπείες κ.ά.).

Το «πάντρεμα» αυτό δεν αυξάνει απλώς τις πιθανότητες ίασης, αλλά έχει ένα ακόμα ουσιώδες πλεονέκτημα: διαφυλάσσει την ποιότητα της ζωής των ασθενών.

Ο καρκίνος είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει αντιμετωπίσει ποτέ η ανθρωπότητα: μια πολύπλοκη ασθένεια , αφού κάθε μορφή καρκίνου συνιστά διαφορετική νόσο, στην οποία εμπλέκονται γενετικοί, κληρονομικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Ολοένα και περισσότερο, όμως κατανοούμε τους μηχανισμούς του, σε κάποιες μορφές του η πρόοδος που έχει συντελεστεί είναι εντυπωσιακή ενώ κάποιες άλλες αντιστέκονται στις θεραπείες που διαθέτουμε. Η μάχη συνεχίζεται. Ο καρκίνος έπαψε να είναι ο αόρατος και άχρονος εχθρός, οι νίκες μας είναι πολύ περισσότερες στον πόλεμο αυτό και οι ήρωες μας είναι οι ασθενείς μας! Τις μάχες θα τις συνεχίσουμε και θα τις κερδίσουμε! Κάθε νίκη κατακτήθηκε από τη βαθύτερη κατανόηση της νόσου. Κάθε φορά η λύση ενός αινίγματος θα οδηγεί στη λύση του επόμενου. Κάθε μέρα βάζουμε έναν κρίκο στην αλυσίδα της γνώσης ενάντια στον καρκίνο. Αξιοποιούμε τα όπλα της εξατομικευμένης ιατρικής, που είναι προσαρμοσμένη στο γονιδιακό και μοριακό προφίλ κάθε ασθενούς.Με άλλα λόγια, ένας όγκος δεν είναι μια μάζα πανομοιότυπων καρκινικών κυττάρων, αλλά ένα μωσαϊκό γενετικά διαφορετικών κυττάρων που ούτε είναι δυνατό να εντοπισθούν σε μία και μόνη βιοψία, ούτε ανταποκρίνονται στο ίδιο φάρμακο. Οι διαφορετικοί όγκοι έχουν διακριτές γενετικές μεταλλάξεις. Το ίδιο φαίνεται πως συμβαίνει και στα διαφορετικά μέρη του ίδιου όγκου. Τα βήματα της επιστήμης μπορεί να φαντάζουν αργά στους περισσότερους ανθρώπους, αλλά για εμάς τους ογκολόγους οι μικρές μάχες που κερδίζονται μας κάνουν να αισιοδοξούμε. Το στίγμα της αισιοδοξίας προέρχεται από τους επιστήμονες , που από το 2000 και μετά, καθημερινά «ξεκλειδώνουν» τα μυστικά της μοριακής και κυτταρικής βιολογίας.Ο καρκίνος είναι διαφορετικός από άνθρωπο σε άνθρωπο. Έχει πολλά “πρόσωπα”, διότι αναπτύσσεται μέσα από πολλά μονοπάτια. Εμείς μπορεί να μπλοκάρουμε το ένα, εκείνος όμως πιθανόν να βρει κάποιο άλλο. Γι’ αυτό και είναι δύσκολο να βρει κανείς ένα φάρμακο που θα νικήσει τον καρκίνο σε όλους τους ασθενείς.

Αλλά ακόμα κι αν δεν εξαλειφθεί εντελώς ο καρκίνος, σε μερικά χρόνια θα είναι χρόνια νόσος: οι άνθρωποι θα ζούμε με τον καρκίνο και δεν θα πεθαίνουμε από αυτόν.

Πάνω από όλα όμως θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε την αξία της πρόληψης. Η υγεία μας είναι ένα παζλ. Κάποια κομμάτια, εκτός από την κληρονομική προδιάθεση, είναι στα χέρια μας, αρκεί να τροποποιήσουμε τον τρόπο ζωής μας. Αποφυγή καπνίσματος και ηλιακής ακτινοβολίας, σωστή διατροφή, άσκηση, εμβολιασμός ενάντια στον HPV, τακτική παρακολούθηση (κολονοσκόπηση, PAPτεστ και μαστογραφία για τις γυναίκες, PSA για τους άνδρες) θα πρέπει να ενσωματωθούν στην κουλτούρα μας και η πρόληψη να γίνει στάση ζωής!